Health Inequalities in orthopaedics

Juli 2023: Publicatie Osteoarthritis and Cartilage
Health Inequalities in orthopaedics

M Bonsel, M Reijman, JAN Verhaar, LN van Steenbergen, MF Janssen, GJ Bonsel

Socio-economische ongelijkheden in zelf-gerapporteerde uitkomsten van patiënten met een totale heup- of knieprothese vanwege artrose

Ongelijkheden in gezondheid tussen patiëntengroepen komen veel voor en socio-economische status (SES) is een belangrijke onderliggende factor hiervan. SES wordt meestal omschreven als een samengestelde maat van inkomen, opleidingsniveau en 
beroep. Ongelijkheden in uitkomsten door SES spelen ook in de orthopedie een grote rol. Zo is bekend dat patiënten met een lagere SES-categorie die een totale heup- of knieprothese (THP, TKP) krijgen lager scoren op zelf-gerapporteerde uitkomsten 
(PROMs), zoals ervaren gezondheid en ziektelast. Deze verschillen zijn voor Nederlandse patiënten nog niet in detail bekeken. Het doel van dit onderzoek was om uit te zoeken of er ongelijkheden naar SES zijn in de pre- en postoperatieve PROMs 
van patiënten met een THP of TKP vanwege artrose. Dit kan helpen in ons begrip van en uiteindelijk de vermindering van ongelijkheden.

Hiervoor werden patiënten met complete preoperatieve en 12-maanden postoperatieve PROMs bekeken. Voor de algemene kwaliteit van leven werd de EQ-5D-3L index bekeken. Voor ziekte-specifieke gezondheidstoestand werden de Oxford Hip Score (OHS) en de Oxford Knee Score (OKS) bekeken. Een maat voor SES, berekend door het Sociaal Cultureel Planbureau, werd gekoppeld aan de dataset op basis van de postcode van patiënten. Deze maat werd in kwintielen, ofwel 5 gelijke groepen, 
gedeeld. We vergeleken de pre- en postoperatieve PROMs en de verschilscore (verschil tussen post- en preoperatieve PROM-score) van het beste met het slechtste SES kwintiel. Hierbij werd rekening gehouden met geslacht, leeftijd, BMI, ASA- en 
Charnley-score. Omdat de preoperatieve PROM-score een groot effect heeft op de verschilscore, bekeken wij de verschilscore afzonderlijk voor de preoperatieve PROM-score in kwintielen.

Conclusie 

Patiënten met een totale heup- of knieprothese met de laagste socio-economische status (SES) hadden preoperatief de slechtste zelf-gerapporteerde gezondheidstoestand. Dit zette door in een gemiddeld verminderd herstel. Dit nadelige 
effect van SES was op elk meetmoment ongeveer net zo groot als het hebben van een Charnley score C: meerdere gewrichten aangedaan of verminderd kwaliteit van leven door artrose. Vervolgonderzoek moet aantonen of het verschillend gebruik van benadering en wel of niet gebruik van cement naar SES bij patiënten met een totale 
heupprothese dit effect kan verklaren.